Στο έγγραφο που έδωσαν στη δημοσιότητα οι βρετανικοί Τimes και ο Euobserver και συνέταξε η μυστική υπηρεσία της ΕΕ, INTCEN, αναφέρεται ξεκάθαρα πως ο αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ κληρικός Φετουλάχ Γκιουλέν δεν διέταξε και δεν έχει καμία ανάμιξη στο
πραξικόπημα στην Τουρκία, ενώ οι διώξεις των υποστηρικτών του έχουν αποκλειστικό στόχο να ενισχύσουν την εξουσία του Ταγίπ Ερντογάν.
Η έκθεση αυτή της INTCEN προκάλεσε την οργή στις τάξεις του κυβερνώντος κόμματος του Ερντογάν, που κατηγορεί τον Γκιουλέν ως υποκινητή του πραξικοπήματος.
Άμεση ήταν η απάντηση από το τουρκικό ΥΠΕΞ που με ανακοίνωσή του χαρακτηρίζει τα πορίσματα της έκθεσης «αβάσιμους, μονομερείς και αφελείς ισχυρισμούς».
Επισημαίνει επιπλέον ότι οι Αρχές της ΕΕ δεν επιβεβαίωσαν ούτε την έκθεση ούτε το περιεχόμενό της.
Σύμφωνα με τα δύο δημοσιεύματα, ο Τούρκος πρόεδρος ουσιαστικά ψεύδεται ισχυριζόμενος ότι ευθύνεται ο Γκιουλέν για το πραξικόπημα με στόχο να τον βγάλει από τη μέση και να ενισχύσει τη δική του εξουσία.
Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι Times: «Η ευρωπαϊκή μυστική υπηρεσία αναιρεί τον ισχυρισμό της τουρκικής κυβέρνησης ότι ο αυτοεξόριστος ιεροκήρυκας Φετουλάχ Γκιουλέν βρίσκεται πίσω από το πραξικόπημα με στόχο να ανατρέψει την τουρκική κυβέρνηση«.
Αντιθέτως, το τουρκικό ΥΠΕΞ επιμένει πως έχει αποδειχθεί με στοιχεία ότι το κίνημα του Γκιουλέν είναι πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος. Ωστόσο, δεν ανέφερε ποιες είναι αυτές οι απτές αποδείξεις.
«Αν οι ισχυρισμοί αυτοί είναι αληθινοί, ότι τα ινστιτούτα μυστικών υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνέταξαν τέτοια έκθεση, τότε αυτό είναι η πιο σαφής ένδειξης της κακής πρόθεσης της ΕΕ» σημειώνεται στην ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ.
Ωστόσο, η ευρωπαϊκή έκθεση σημειώνει ότι είναι αδύνατο να σχεδίασαν αν ο Γκιουλέν και οι υποστηρικτές του το πραξικόπημα καθώς δεν έχουν δύναμη μέσα στον στρατό:
«Είναι απίθανο ο Γκιουλέν να διέθετε τις δυνατότητες ή τα μέσα να προχωρήσει σ αυτήν την ενέργεια. Δεν υπάρχει απόδειξη ότι ο στρατός, που θεωρείται ότι είναι θεματοφύλακας της Τουρκίας ως κοσμικού κράτους, και οι Γκιουλενιστές ήταν πρόθυμοι να συνεργαστούν για να ρίξουν τον Ερντογάν.
Το κίνημα του Γκιουλέν είναι απομονωμένο και απόμακρο από την κοσμική αντιπολίτευση και τον τουρκικό στρατό«.
Όπως εκτιμάται στην έκθεση, το στρατιωτικό πραξικόπημα ξεκίνησε έπειτα από αναφορές για εκτεταμένες εκκαθαρίσεις που κυκλοφορούσαν μέρες πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου.
Στόχος των εκκαθαρίσεων ήταν κυρίως κοσμικοί αντίπαλοι του Ερντογάν και σκληροπυρηνικοί στρατιωτικοί που αντιτίθενται στις πολιτικές του Τούρκου προέδρου σχετικά με τη Συρία και τους Κούρδους.
Από την πλευρά του, ο Φετουλάχ Γκιουλέν έχει κατηγορηματικά διαψεύσει και αρνηθεί οποιαδήποτε εμπλοκή ή ρόλο στο πραξικόπημα και ζήτησε διεθνή έρευνα σχετικά με τις συνθήκες του, αν και ο Ερντογάν το αποκάλεσε δώρο Θεού καθώς τον νομιμοποίησε να συνεχίσει τις διώξεις κι εκκαθαρίσεις των αντιπάλων του σε στρατό, αστυνομία, πανεπιστήμια, δημόσιο.
